Chiến Lược Tuyển Dụng "Bốc Cả Nhóm" - Món Ngon Không Dễ Nuốt (Phần 1)

Trên thực tế, các doanh nghiệp vẫn có thể sử dụng những phương án khác mà một trong số đó là chiến lược “Bốc cả nhóm” – nói một cách nôm na là “nẫng tay trên” toàn bộ nhân sự trong nhóm chuyên trách từ cùng một công ty, những người đã từng phối hợp ăn ‎ý với nhau và có thể nhanh chóng thích nghi môi trường mới. Chiến lược này được áp dụng đầu tiên tại Mỹ vào năm 1946 bởi Thornton - Đại tá không lực Hoa Kỳ, người đã kéo 9 thành viên trong đội quản trị dữ liệu thành công nhất của lực lượng không quân đến làm việc cho Ford Motor. Tại đây, nhóm của Thornton đã tạo nên những thành công rực rỡ trong kinh doanh, chẳng kém gì những chiến tích thời quân ngũ. Sau sự kiện này, chiến lược tuyển dụng nhân sự “Bốc cả nhóm” trở thành một phương pháp quản trị thời hiện đại.

Ngày nay, chiến lược “Bốc cả nhóm” được áp dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp dịch vụ như luật, quảng cáo, ngân hàng đầu tư, tư vấn, quản trị tổng hợp và thậm chí cả trong y học. Chiến lược này có thể giúp công ty tăng năng lực cạnh tranh nhanh mà không phải lo lắng về việc mua lại cổ phần hay đối mặt với các thách thức mang tính xã hội khi tuyển dụng nhóm nhân viên chuyên trách từ nhiều nguồn khác nhau. Những ưu thế có được như lòng tin từ các mối quan hệ đã tồn tại lâu dài sẽ giúp cho nhóm hòa nhập nhanh hơn trong môi trường mới.

Ví dụ, nhóm cấy ghép mô được trung tâm y tế Lahey Clinic tuyển dụng từ bệnh viện Beth Israel Deaconess Medical đã nhanh chóng thực hiện thành công quá trình cấy ghép mô trên thận chỉ vài tháng sau đó. Cuộc phẫu thuật được tiến hành tại 3 phòng mổ với sự tham gia của hơn 20 giáo sư y học, đòi hỏi một trình độ kỹ năng và khả năng làm việc đồng đội chặt chẽ hầu như không thể có ở bất kỳ một nhóm mới được thành lập nào.

Một chiến lược “bốc cả nhóm” tốt thậm chí còn có thể gây ra những tổn hại về tài chính hay năng lực cạnh tranh cho đối thủ. Quỹ Đầu tư Conseco khi mất đi những chuyên gia đầu tư hàng đầu vào tay một đối thủ cạnh tranh thì hầu như toàn bộ khách hàng của họ cũng “rũ áo ra đi”.

Một ví dụ khác, ngân hàng HSBC đã từng bị loại khỏi cuộc chiến sau khi toàn bộ nhân sự trong nhóm phân tích truyền thông “nhảy việc” sang ngân hàng ABN AMRO. Trong trường hợp này, việc nhanh chóng chuyển chỗ làm của một nhóm chuyên trách có thể còn dẫn đến những “sự cố” đáng tiếc về nhân sự trong nội bộ doanh nghiệp.

Chiến lược “Bốc cả nhóm” cũng gây ra nhiều rủi ro cho chính doanh nghiệp. Các công ty thường dành rất ít thời gian để tìm hiểu nhân viên mới song lại dành quá nhiều ưu đãi cho họ. Đôi khi, việc này diễn ra hệt như khi người ta dốc tiền của vốn liếng vào một canh bạc vậy. Và khi “cơm không lành, canh chẳng ngọt”, người ta rất dễ đánh mất đi cơ hội, tiền bạc và đặc biệt là niềm tin. Thậm chí, những kẻ rũ áo ra đi lại rắp tâm lôi kéo thêm người của bạn vào cuộc trốn chạy này.

Để nhận biết được những rủi ro đồng thời nắm bắt được cơ hội mà chiến lược “Bốc cả nhóm” có thể mang lại, chúng ta hãy thử xem xét các nhóm nhân sự thường được nhà tuyển dụng lôi kéo, quá trình phỏng vấn các chuyên gia “săn đầu người” (headhunter) tên tuổi - những người thường xuyên nhận được những hợp đồng bốc cả nhóm.

Chúng ta cũng sẽ khảo sát hai trường hợp điển hình của chiến lược này: thứ nhất là một loạt các cuộc di chuyển ồ ạt sau khi ngân hàng đầu tư Drexel Burnham Lambert bị phá sản vào năm 1990 vì vụ bê bối của Michael Milken. Trường hợp thứ hai là sự thành công của hãng luật Duane Morris tại Philadelphia – một trong những hãng tư vấn luật ăn nên làm ra không chỉ do có chiến lược kinh doanh đúng đắn mà còn nhờ vào thủ thuật tuyển dụng “Bốc cả nhóm”.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tại mọi ngành công nghiệp, mọi quốc gia, mọi doanh nghiệp, một chiến lược tuyển nhân sự “Bốc cả nhóm” thành công thường trải qua 4 giai đoạn.

GIAI ĐOẠN I: TÌM HIỂU

Trong giai đoạn này, việc đầu tiên cần làm đối với nhà tuyển dụng là tìm hiểu công ty cũng như nhóm nhân sự mà họ định “quyến rũ” và xác định xem đây có phải là một quyết định đúng không. Ngoài ra, hãy kiểm tra các mối quan hệ trong nhóm nhân sự đó. Ở bước một này, hãy khoan nói về lương bổng và hợp đồng. Thay vào đó hãy nó về tính siêng năng và lòng tận tâm.

Về phía những người được tuyển dụng, sẽ là không thừa nếu như thủ lĩnh của nhóm “lính” chuẩn bị “đào ngũ” bắt đầu nói chuyện với các thành viên về cuộc “đào tẩu” có thể xảy ra cũng như ghi nhận các mối quan tâm của họ.

Cả hai phía (tuyển dụng và được tuyển dụng) có thể tìm hiểu về mục đích kinh doanh cũng như xem xét các chiến lược để đạt được thành công trong tương lai. Nếu bước tìm hiểu này được tiến hành qua loa thì có thể cả hai bên sẽ dễ gặp phải những rủi ro sau này.

HÃY CHẮC CHẮN CƠ HỘI KINH DOANH THỰC SỰ TỒN TẠI

Việc đầu tiên trong lịch làm việc của cả hai bên là thảo luận để chắc chắn đề án kinh doanh trong tương lai là khả thi. Chiến lược “Bốc cả nhóm” sẽ trở nên bấp bênh nếu nhà tuyển dụng không có địa vị, danh tiếng hoặc không đủ nguồn lực tài chính để đài thọ cho nhóm nhân sự vừa “đào ngũ” từ doanh nghiệp của đối thủ. Một dự án không khả thi có thể dẫn đến nhiều nguy cơ rủi ro: lợi nhuận có thể mất đi hay giảm sút, uy tính kinh doanh bị phương hại. Hơn thế nữa, sự nghiệp của những thành viên mới được tuyển dụng cũng có nguy cơ bị hủy hoại.

Vào năm 2003, do những bước tiến mạnh mẽ của Chính phủ trong việc bãi bỏ quy định và tư hữu hóa, Orrick, Herrington & Sutcliffe, một công ty luật có trụ sở tại San Francisco đã muốn mở rộng thị trường ở Italia. Hãng đã “hốt gọn” một nhóm gồm 23 luật sư người Italia từ Văn phòng công ty Ernst & Young để thành lập chi nhánh của mình tại đây. Vào thời điểm đó, bộ phận tư vấn luật của Ernst & Young hoạt động như một hãng luật rất chuyên nghiệp trong nhiều lĩnh vực. Do cảm thấy bị gò bó bởi những quy luật tranh chấp lợi nhuận phức tạp vốn tồn tại trong các hãng kinh doanh đa dịch vụ, nhóm chuyên gia tư vấn luật hàng đầu của hãng Ersnt & Young do Alessandro De Nicola đứng đầu đã quyết tâm “đào ngũ” và tìm đến đầu quân cho Orrick, Herrington & Sutcliffe. Ngay lập tức, cơ cấu nhân sự của Orrick, Herrington & Sutcliffe tại Milan đã gần như mở rộng gấp đôi sau hơn ba năm hoạt động. Vào tháng giêng năm 2004, Orrick, Herrington & Sutcliffe đã mở thêm chi nhánh ở Roma và De Nicola trở thành Tổng giám đốc chi nhánh hãng luật Orrick, Herrington & Sutcliffe tại Italia.

Đôi khi, cũng có thể doanh nghiệp thực hiện chiến lược “Bốc cả nhóm” không phải là kẻ đầu têu mọi chuyện mà chính người đứng đầu nhóm những kẻ đứng núi này trông núi nọ đã chỉ ra cơ hội kinh doanh cho nhà tuyển dụng mà họ muốn nhắm đến. Điều quan trọng là cơ hội kinh doanh thực sự tồn tại và ít nhất là một trong hai bên đã nhận ra nó.

VẠCH RÕ MỤC TIÊU VÀ CHIẾN LƯỢC KINH DOANH

Điểm tiếp theo phải làm trong giai đoạn một là công ty và lãnh đạo nhóm cần chia sẻ những hiểu biết của họ về các mục đích kinh doanh và các chiến lược để đạt được những mục đích đó.

Có thể lấy ví dụ về việc này trong chiến lược “Bốc cả nhóm” đã được ngân hàng Lehman Brothers áp dụng khi “hốt” cả một ban chuyên trách từ ngân hàng Deutsche Bank (Đức) vào tháng 03/2000.

Lehman Brothers đang từ vị trí dẫn đầu trong danh sách những ngân hàng kinh doanh hiệu quả nhất theo đánh giá của của Institutional Investor trong năm 1992 đã tụt xuống vị trí 15 vào năm 1994, sau khi Jack Rivkin - Trưởng ban Đánh giá tài sản, về hưu.

Steve Hash, một thành viên trong ban lãnh đạo của ngân hàng Lehman Brothers’ muốn đưa Lehman Brothers trở về vị trí cũ. Ông tin rằng, để có thể bảo đảm việc cung cấp cho khách hàng những thông tin tài chính chuyên nghiệp nhất, Ngân hàng cần một nhóm chuyên gia tư vấn và đánh giá tài sản lão luyện và dày dạn kinh nghiệm.

Lúc này, sau rất nhiều cuộc gặp gỡ đầy thuyết phục, Cheryl Tortoriello - trưởng nhóm tư vấn của Deutsche Bank đã đồng ý với quan điểm của Hash. Điều quan trọng hơn là hai nhà lãnh đạo này đồng quan điểm về tầm nhìn văn hóa công ty mà họ muốn xây dưng. Họ muốn làm hồi sinh lại phong cách và các hoạt động kinh doanh hiệu quả nhất mà Rivkin đã tạo ra. Cheryl Tortoriello quyết định kéo thêm cả nhóm “chiến hữu” của mình tại Deutsche Bank đến đầu quân cho Lehman Brothers. Chiến lược “săn mồi” của Hash đã thành công mỹ mãn. Một năm sau khi nhóm nhân viên của Tortoriello chuyển sang làm việc tại Lehman Brothers, doanh thu của Ngân hàng này tăng nhanh rõ rệt. Ban Định giá tài sản của ngân hàng Lehman đã từ vị trí thứ 8 năm 1999 nhảy lên vị trí thứ 5 trong năm 2001 và giành vị trí dẫn đầu vào năm 2003. Họ đã lập lại chiến công vang dội của 20 năm trước khi liên tiếp dẫn đầu danh sách các ngân hàng kinh doanh hiệu quả nhất trong những năm 2004 và 2005.

Ngược lại, chiến lược thu hút nhân viên của Drexel Burnham Lambert do Banque Indosuez tiến hành vào tháng 03/1990 đã thất bại do thiếu sự đồng thuận. Ngân hàng đã tuyển dụng một nhóm chuyên gia kỳ cựu do Richard Sandor lãnh đạo. Vào thời điểm đó, Richard Sandor là một ngôi sao đang lên và được mời về Banque Indosuez để phục vụ cho chiến dịch xâm nhập vào thị trường vốn quốc tế. Thật đáng tiếc, các nhà lãnh đạo của Banque Indosuez lại không đồng thuận với những kế hoạch kinh doanh mà nhóm Richard Sandor đưa ra. Chỉ một năm sau khi thực hiện chiến lược “Bốc cả nhóm”, Sandor khăn áo ra đi, cả nhóm còn lại hụt hẫng vì mất đi người vạch ra đường hướng đồng thời lại không nhận được sự đồng tình của ban lãnh đạo Ngân hàng nên đã nhanh chóng rã đám. Việc tập trung vào chiến lược trao đổi và chuyển đổi có lẽ là một cơ hội kinh doanh tốt nhưng mục đích đã không được hai bên cùng chia sẻ. Kết quả là doanh nghiệp đã lâm vào thế lúng túng, bị động.

KIỂM TRA NHỮNG MỐI QUAN HỆ BÊN NGOÀI CỦA NHÓM

Công ty thực hiện chiến dịch “Bốc cả nhóm” cũng nên xem xét liệu mình có thể hy vọng gì ở các mối quan hệ của nhóm mới tuyển dụng với thế giới bên ngoài. Liệu một nhóm nhân sự mới có thể mang đến những cơ hội kinh doanh mới cùng những khách hàng tiềm năng lâu dài? Ngay cả nếu các mối quan hệ này có tồn tại, thì động thái chuyển nơi làm việc cũng có thể làm nó gián đoạn. Lòng trung thành của khách hàng rất khó đoán biết nên sẽ rất nguy hiểm khi đặt quá nhiều hy vọng vào những thứ khó nắm bắt.

Vì dụ, khi người khổng lồ trong ngành công nghiệp quảng cáo Interpublic Group tuyển dụng nhóm 17 nhân viên từ hãng Saatchi & Saatchi, với hy vọng rằng khách hàng của Saatchi & Saatchi là General Mills sẽ theo nhóm để ký hợp đồng với họ. Chiến dịch này đã trở thành chiến dịch “Bốc cả nhóm” lớn nhất trong lịch sử ngành quảng cáo. Thế nhưng, thật đáng tiếc cho Interpublic, General Mills vẫn gắn bó với Saatchi & Saatchi trong mối quan hệ có từ những năm 20 của thế kỷ trước. Kết quả là người phụ trách chiến dịch PR cho Interpublic bị sa thải và những thành viên của nhóm ở lại làm việc không hiệu quả. Họ như một nhóm độc lập cùng với những lời đồn thổi chẳng lấy gì làm hay ho luôn bao phủ xung quanh.

Ngược lại, tháng giêng năm 1990, khi Smith Barney đưa một nhóm 15 người từ Drexel Burnham Lambert bổ sung vào nhóm Tái cấu trúc công ty, mối quan hệ của nhóm này phong phú đến mức nhiều dự án của họ đã được miêu tả trên báo như là “đặc trưng cho phong cách Drexel”. Rõ ràng, Smith Barney đã tuyển dụng cho mình cả một bộ máy chứ không chỉ một nhóm tài năng. Khả năng biết tận dụng những mối quan hệ đã khiến Smith Barney trở thành một chuyên gia tái cấu trúc tài năng. Chỉ qua “một đêm”, hợp đồng kinh doanh của hãng đã được nâng lên từ 02 vào năm năm 1988 lên con số 39 vào năm 1991.

NHỮNG THÀNH VIÊN TRONG NHÓM CẦN BÀN BẠC KỸ TRƯỚC KHI QUYẾT ĐỊNH

Cùng với những cuộc thương thảo giữa lãnh đạo nhóm và công ty thực hiện chiến lược “Bốc cả nhóm” là một loạt những cuộc bàn bạc giữa các thành viên trong nhóm. Vị trí của nhóm sẽ được thể hiện ra sao trong công ty mới? Nhóm có giữ nguyên như hiện nay hay sẽ thêm các thành viên mới? Để có được thành công tiếp tục tại một công ty mới, cả nhóm phải rất cố gắng đồng lòng. Vì vậy, công ty thực hiện chiến dịch “Bốc cả nhóm” cần phải bảo đảm rằng mọi thành viên trong nhóm đã bàn bạc xem xét và cùng quyết định.

Sau khi xác định được những nhân sự tiềm năng, các doanh nghiệp tuyển dụng sẽ phải đối mặt với thách thức làm sao để thu hút những người này về làm cho mình. Có lẽ nên bắt đầu từ việc thuyết phục các thành viên chủ chốt của nhóm nhân sự mà họ nhắm đến - những người đang hy vọng vào một sự đề bạt thăng chức khi chuyển chỗ làm. Thực tế, các thành viên chủ chốt của nhóm sẽ là người cổ súy cho việc ”đào tẩu” và chuẩn bị cho các nhân viên dưới quyền cách phản ứng trước những đề nghị “có cánh” mà công ty cũ có thể đưa ra. Sau khi Tortoriello xác định được tất cả những thành viên muốn chuyển đi, Deutsche Bank đưa ra lời chào mời hấp dẫn về vai trò và tài năng của họ. Tuy nhiên, khi biết rằng Ngân hàng đã không có bất kỳ cố gắng thực sự nào, cả nhóm đã quyết định chuyển đến một nơi mà họ được coi trọng hơn.